Door: Ibn al-Qayyim al Jawziyyah
Bron: ‘Al-Waabil al-Sayib’, pagina 19
Allaah beveelt nooit iets of de Satan neemt daartegen twee tegengestelde houdingen aan: ofwel tekortkoming en achteloosheid ofwel overijverigheid en overdrijving. Het maakt [hem] niet uit via welke van deze twee fouten hij het wint van de dienaar. Hij komt naar het hart van de dienaar en onderzoekt deze.
Als hij hierin lusteloosheid en ‘het zoeken naar uitweggetjes’ vindt, dan pakt hij hem via dit voordeel. Hij belemmert hem en zorgt ervoor dat hij gaat zitten. Hij treft hem met luiheid, lusteloosheid en sloomheid. Hij opent voor hem de deur naar herinterpretaties (ta'weel), hoop enzovoorts totdat de dienaar misschien aan geen enkel bevel gehoor meer geeft.
Als hij in het hart van de dienaar alertheid, serieusheid, een verlangen om te werken en potentie aantreft, dan onthoudt de Shaytan zich van het aanvallen via de manieren hierboven. In plaats daarvan beveelt hij hem om zich nog harder in te spannen. Hij overtuigt hem dat hetgeen hij doet niet voldoende voor hem is. Zijn ambitie moet groter zijn dan dat. Hij moet harder werken dan de andere mensen die werken. Hij zou niet moeten slapen wanner zij slapen. Hij zou zijn vasten niet moeten breken wanneer zij hun vasten breken. Hij zou niet moeten rusten wanneer zij rusten. Als iemand van hen zijn handen en gezicht drie keer wast, dan zou hij deze zeven keer moeten wassen. Als iemand de wudhu (rituele wassing) doet voor het gebed, dan moet hij de ghusl (rituele bad) doen. [Hij beveelt hem om] soortgelijke daden van overdrijving en extremen te doen. Hij zorgt ervoor dat hij naar extremen gaat en buiten de grenzen treedt. Hij doet hem op dezelfde manier afdwalen van het rechte pad als dat hij de eerste persoon (boven beschreven) doet afwijken van het rechte pad en ervoor zorgt dat hij niet dichterbij dit pad kan komen.
Shaytan’s intentie voor beiden is om hen van het rechte pad af te houden: de eerste door hem niet dichtbij of in de buurt hiervan te laten komen en de tweede door hem het te laten passeren en eraan voorbij te laten gaan. Velen van de schepping worden misleid door deze twee strategieën. Er is geen ontsnappen aan behalve door een diepe kennis, geloof en de kracht om de Satan te bevechten en op het middelste pad (de middenweg) te blijven.